(وضو )

وضو یا دس‌نماز یا آبدست^[۱] به معنی شستن صورت و دست‌ها با آب، از آداب و عبادات دین اسلام و از مقدمات نماز است. وضو گرفتن همچنین پیش از طواف کعبه و مس نمودن خط قرآن واجب است. مسلمانان وضو گرفتن پیش از رفتن به مسجد، و نیز وضو گرفتن پیش از خواب را مستحب می‌دانند.

وضو در قرآن

در آیه ششم سوره مائده، حکم قرآنی وضو و تیمم چنین آمده‌است:

ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چون به [عزم] نماز برخیزید، صورت و دستهایتان را تا آرنج بشویید؛ و سر را مسح کنید و پاهای خودتان را تا برآمدگی پیشین [هر دو پا] بشویید؛ و اگر جنب‌اید خود را پاک کنید [=غسل نمایید]؛ و اگر بیمار یا در سفر بودید، یا یکی از شما از قضای حاجت آمد، یا با زنان نزدیکی کرده‌اید و آبی نیافتید؛ پس با خاک پاک تیمّم کنید، و از آن به صورت و دستهایتان بکشید. خدا نمی‌خواهد بر شما تنگ بگیرد، لیکن می‌خواهد شما را پاک، و نعمتش را بر شما تمام گرداند، باشد که سپاس [او] بدارید.^[۲]

آب مورد نیاز

آب مجاز

• آب باران
• آب رودخانه ، دریا یا دریاچه
• آب حاصل از ذوب برف یا تگرگ
• آب از یک مخزن یا حوضچه
• آب چاه

آب غیر مجاز

• آب ناخالص یا ناپاک
• آب گرفته شده از میوه یا درختان
• آبی که رنگ ، بو و طعمش عوض شود . ( بخاطر وجود ناخالصی در آن)
• آبی که در آن مقداری از نجاسات مثل ادرار ، مدفوع ، مشروب و جسد جانداران باشد.
• آبی که یک جانور حرام گوشت مانند خوک از آن نوشیده باشد.

چگونگی وضوی شیعیان

شیعیان در وضو صورت را از بالای پیشانی تا آخر چانه، و دست‌ها را از آرنج تا سر انگشتان می‌شویند. شیعیان هم‌چنین مقدم داشتن دست راست بر دست چپ را واجب می‌دانند. بعد از شستن هر دو دست، شیعیان جلوی سر را با تری آب وضو که در دست مانده، به کف دست راست خود، از بالا به پایین مسح می‌کنند. بعد از مسح سر نیز با تری آب وضو، پاها را از سر یکی از انگشت‌ها تا مفصل مسح می‌کنند.

چگونگی وضوی اهل سنت

اهل سنت معمولاً صورت را سه مرتبه، و دست‌ها را از سر انگشتان تا آرنج می‌شویند. بعد از شستن هر دو دست، جلوی سر را مسح می‌کنند. ا هل‌سنت پاهای خود را نیز با آب وضو می‌شویند.

مستحبات وضو

مسلمانان اعم از شیعه و سنی آدابی چون، مسواک کردن پیش از وضو، وضو گرفتن رو به قبله، نشستن در هنگام وضو، آغاز کردن وضو با نام خدا، شستن دست‌ها قبل از آغاز وضو، گرداندن آب در دهان، استنشاق و وارد کردن آب در بینی را از مستحبات وضو و سنت محمد پیامبر اسلام می‌دانند. اهل سنت معتقدند که شستن دست راست پیش از دست چپ در هنگام وضو نیز مستحب است؛ در حالی که شیعیان ٱن را واجب می‌دانند. اهل سنت همچنین گفتن شهادتین پس از تمام شدن وضو را نیز مستحب می‌دانند.

مبطلات وضو

محل وضو در درون دیوار شرقی مسجد پادشاهی در لاهور پاکستان.

در اسلام، وضو گرفتن در هر وقت صحیح است و خواندن چند نماز با یک وضو نیز جایز است. با این حال مسلمانان، معتقدند که مستحب است کسی که وضو دارد برای هر نماز دوباره وضو بگیرد. دفع ادرار، مدفوع، باد معده و روده، خواب، استحاضه، بیهوشی، مستی و جنابت از مواردی است که به عقیده مسلمانان شیعه و سنی وضو را باطل می‌کند. پیروان مذهب احمد حنبل، معتقدند که خوردن گوشت حیوانی که ذبح شرعی نشده باشد نیز وضو را باطل می‌کند.

نیایش‌های وضو

نیایش در هنگام وضو در بین مسلمانان رایج است و احادیث بسیاری در این باره در کتب شیعه و سنی آمده‌است.